Leidt niet elke goede bemiddeling tot een oplossing? Ik mag het hopen. En toch is oplossingsgerichte bemiddeling net iets anders dan klassieke bemiddeling die overal ten lande aangeleerd wordt. Het verschil zit zowel in de aanpak en het verloop van het gesprek, als ook in het resultaat.

Als oplossingsgerichte coaches zijn we geen ‘erkende bemiddellaars’ die aangesteld worden door een rechtbank of een andere instantie om tot een officiële overeenkomst te komen. Toch zijn we dag in dag uit aan het bemiddelen als we aan team coaching doen of als we conflicten oplossen tussen 2 of meer mensen in een organisatie. Kortom elke coach is tot op zekere hoogte en bemiddellaar. En sommige zijn er enorm vaardig in.

Waar ligt dan het grote verschil? De uitgangspositie is dezelfde:

• beide partijen kiezen er samen voor om een oplossing te zoeken en 
• willen dat doen met behulp van een derde, de bemiddelaar, die neutraal is. 

De oplossingsgerichte bemiddelingsaanpak onderscheidt zich van de klassieke aanpak op volgende punten:

Allereerst, wanneer je oplossingsgericht bemiddelt, moet je de spelregels van bemiddeling (luisteren naar elkaar, respect voor de ander zijn behoeftes tonen,…. ) niet expliciteren. Je bouwt als bemiddelaar de vragen-set op zo'n wijze op dat de spelregels automatisch toegepast worden. We zien dit als de verantwoordelijkheid van de bemiddelaar. Het grote voordeel is dat je je niet moet gedragen als een scheidsrechter en je niet in discussie moet gaan met mensen die allergisch zijn voor allerlei regels. Dit verhoogt het vertrouwen in de bemiddelaar en versnelt het proces.

De bemiddelaar faciliteert het gesprek en draagt er zorg voor dat:

• beide partijen kunnen praten over wat voor hen belangrijk is, wat hun wensen en verzuchtingen zijn, zowel individueel als gemeenschappelijk;
• beide partijen op een evenwaardige manier gehoord worden;
• beide partijen waardering voor elkaar uitspreken en dus respect tonen;
• beide partijen luisteren naar wat de ander vertelt, dit herhalen en aanvullen;

om zo tot een eerlijke en duurzame oplossing of overeenkomst te komen.

Een tweede punt is het ‘niet verkennen’ van het conflict. Het is helemaal niet nodig om te praten over het conflict op zich, om de geschiedenis ervan te bekijken, om te weten welke stappen al gezet werden en waarom die niet werkten. In oplossingsgericht bemiddelen kijk je naar de wensen, behoeften en troeven van elk van de partijen afzonderlijk en van beide partijen samen. Dit wil niet zeggen dat we geen oor hebben naar de moeilijkheden en alles wat hindert en lastig is. Ventileren kan opluchten. Maar we weten dat het verkennen van het probleem niet leidt naar de oplossing ervan. Het verkennen van de gewenste (gemeenschappelijke) toekomst daarentegen, de ideeën om dat te bereiken en de troeven van beiden die ingezet kunnen worden, geven energie, werken verbindend en zetten de toon voor een aangenaam gesprek.

Een laatste punt is dat we in een oplossingsgericht bemiddelingsgesprek automatisch verder kijken dan het concrete conflict dat de aanleiding was tot het gesprek. We leggen immers de nadruk op de gewenste toekomst en bekijken hoe een goede samenwerking er op dat moment uitziet. Dat geeft de betrokkenen meteen de mogelijkheid om oplossingen te bedenken voor het eigenlijke conflict als andere mogelijke conflicten. Anders gezegd: de samenwerking in brede zin wordt onder de loep genomen en de relatie in brede zin wordt hersteld.

De ultieme doelstelling van de oplossingsgerichte bemiddelaar is om een nuttig gesprek te faciliteren waarin de hoop op verandering vergroot, de creativiteit toeneemt, het gevoel van competentie groeit, en volgende stappen duidelijk worden.

Chris Aertsen - Ilfaro